บ้านทรายขาวใน

ประวัติบ้านทรายขาวใน

หมู่ที่ 5ตำบลทรายขาว อำเภอวังสะพุง จังหวัดเลย

ความหมายของชื่อหมู่บ้าน
อยู่ในหมู่บ้านทรายขาวเหมือนกัน แต่อยู่เหนือน้ำเลย จึงเรียกว่าทรายขาวเหนือ ( ทราย หมายถึง ผงเกิดจากหินที่บดกันเป็นเม็ดเล็กๆ ขาว หมายถึง สีเหมือนสำลี ผ่องใส บริสุทธิ์ สะอาด เหนือ หมายถึง ทิศตรงข้ามจากทิศใต้ ข้างบนพ้นไป เลยไป บ้านทรายขาวเหนือ หมายถึง หมู่บ้านตั้งอยู่ที่มีดินเป็นทรายสีขาวสะอาด สดใส สวยงาม และอยู่ตอนบนหรือตอนเหนือของแม่น้ำ )

ประวัติความเป็นมาของหมู่บ้าน
ประวัติหมู่ 5 เรื่องเดิมเมืองเซไลเลิว เซเลิว เซไล เซเลย พ่อเจ้าฟ้านำผู้คนอพยพมาเมือง พ.ศ. 1897 ได้ตั้งเมืองริมฝั่งแม่น้ำ ครั้งแรกเรียกชื่อเมืองตามชื่อแม่น้ำที่พวกตั้งขึ้นว่า เซเลิวหรือ เซเลย จนได้สร้างวัดขึ้นริมฝั่งแม่น้ำเรียกว่า วัดกู่คำ เมื่อ พ.ศ. 1,900 ต่อมาก็เรียกเมืองเลยหรือเมืองทรายขาว บ้านทรายขาวใน หมู่ 5

ปูชนียสถาน
ศาลเจ้าพ่อร่มขาวเป็นสถานที่บวงสรวงของเจ้าพ่อร่มขาว ถึงฤดูกาลเดือนหกข้างขึ้นชาวบ้านจะหาปลาบ่าวปลาสาว ( ปลากำลังโตเป็นหนุ่มเป็นสาว ) มาเลี้ยงเป็นประจำทุกปี ซึ่งชาวบ้านนิยมเรียกกันว่าเลี้ยงปี คนที่เขานับถือนั้นไม่ว่าจะอยู่แห่งหนตำบลใดหรือต่างจังหวัดเขาก็สามารถรวมกันในวันนั้นหมด ถ้าใครไม่มาจะมีอาการเจ็บไข้ได้ป่วย

( ซึ่งนับว่าเป็นเรื่องจริงอย่างน่าอัศจรรย์ )
พระธาตุเรือคำที่วัดกู่คำเล่ากันว่าเจ้าฟ้าร่มขาวได้เคยปรารภกับเสี่ยวซึ่งเป็นเจ้าเมืองอยู่หลวงพระบาง ว่าเรานี้ก็เฒ่าแก่แล้วและอยู่ห่างไกลกันถ้าเป็นอะไรก็ขอให้ส่งข่าวให้กันทราบด้วย ต่อมาเจ้าเมืองหลวงพระบางได้ถึงแก่กรรม จึงได้ส่งกระดูกใส่ไหและทองคำบรรทุกเรือซาววา ( ยี่สิบ ) ส่งมาหาเสี่ยวที่เมืองเซไล ( ทรายขาวปัจจุบัน ) พอมาถึงริ่มฝั่งวัดกู่คำคำหัวเรือก็เลยชนฝั่งและไปโผล่ที่ลานวัดจึงได้ก่อธาตุเรือคำขึ้นไว้ให้เห็นปัจจุบันนี้

สถานที่หรือสิ่งสวยงามตามธรรมชาติ
วังควายดำ แม่น้ำเลยวัง คือ น้ำที่ลึกเป็นแอ่งมีน้ำไหลวนเวียนอยู่ที่เดิม มีเรื่องเล่าต่อๆ มาเจ้าเมืองหลวงพระบางได้ส่งไหกระดูกและทองคำมาให้เสี่ยว คือเจ้าฟ้าร่มขาวแห่งเมืองเซไล แต่เรือไม่ยอมจอดที่ท่าวัดกู่คำกลับเลยขึ้นไปที่ปากน้ำทบ แล้วหันกลับคืนมาผ่านแก่งอาตญา ลงมาจนถึงวังน้ำซึ่งเรือก็วนอยู่ที่วังไม่ยอมลอยไปที่อื่นอีก เสนาอำมาตย์ก็มาบนบานว่าจะให้ควายดำ 1 คู่ เรือก็เลยไหลลงไปชนฝั่งวัดกู่คำดังกล่าว แล้วจึงได้เรียกชื่อว่า วังควายดำ จนถึงปัจจุบัน

รูปร่างลักษณะโดยสังเขป
วังควายดำ มีควากว้างประมาณสามเส้น ความยาวสองเส้น แต่ก่อนความลึกประมาณ 6 เมตร วังควายดำนี้อยู่ตอนใต้ของแก่งอาตญา น้ำจะไหลจากแอ่งลงมาหาวังวนไปวนมาตามบริเวณที่เป็นอ่าวยื่นเข้าไปริมฝั่งมองดูผิวน้ำสีเขียวเหมือนกับผิวทะเล

อาณาเขต/ลักษณะที่ตั้ง
ทิศเหนือ ติดหมู่ 2 บ้านทรายขาวนอก
ทิศใต้ ติดแม่น้ำเลย หมู่ 10 ฟากเลย
ทิศตะวันออก ติดหมู่ที่ 1 บุ่งค้อ
ทิศตะวันตก ติดหมู่ที่ 3 โพนทอง

ขนบธรรมเนียมประเพณีวัฒธรรม
บุญเลี้ยงเจ้าฟ้าล่มขาว ( เลี้ยงปี )
ประเพณีบุญเดือนหก ( บุญบั้งไฟ )
ประเพณีสงการณ์ ( เลี้ยงพาข้าวแลง )

ผลิตภัณฑ์ชุมชนและท้องถิ่น
- ผลิตภัณฑ์ดอกไม้จันทร์

แหล่งท่องเที่ยว
- วัดเก่าแก่ที่สุด คือ วัดกู่คำ
- พระธาตุกุดเรือคำ
- ทิวทัศน์ สะพาน แม่น้ำเลย

อื่นๆ
โบราณสถานของหมู่ 5 คือ วัดเทิง ซึ่งปัจจุบันนี้ยังคงเหลือวัตถุให้เห็น คือ เจดีย์เก่า ซึ่งเหลือเพียงอิฐเก่าโบราณให้เห็น ซึ่งเป็นสิ่งที่น่าอนุรักษ์ และเรียนรู้แก่ชนรุ่นหลังได้เรียนรู้และทราบประวัติ

ผู้ให้ข้อมูลนายอำพร มีมะจำ ผู้ใหญ่บ้านนายประดิษฐ์ บุญปัน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านนางน้อย ชัยคำ ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน