บ้านโคกขมิ้น

ประวัติหมู่บ้านโคกขมิ้น
หมู่ที่ 1 ตำบลโคกขมิ้น อำเภอวังสะพุง จังหวัดเลย
บ้านโคกขมิ้นตามคำบอกเล่าของคนเฒ่าคนแก่ ได้ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2439 ในแผ่นดินรัชกาที่4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เมื่อประมาณร้อยกว่าปีมาแล้วเดิมตั้งแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม 2 ฟากฝั่งแม่น้ำปากปวนเพราะคนสมัยโบราณนั้นการตั้งบ้านเรือนจะอาศัยแม่น้ำเป็นหลัก จึงยึดเอาแม่น้ำปวนเป็นน้ำใช้อุปโภคบริโภคประกอบกับทำเลที่ตั้งเป็นที่ราบลุ่มเป็นดงขมิ้นขึ้นเต็มจึงตั้งชื่อหมู่บ้านว่า บ้านโคกขมิ้น ส่วนที่ตั้งอยู่ทางฝั่งซ้ายคือบ้านโคกน้อยในปัจจุบันการปกครองขึ้นกับเมืองหนองบัวลำภู มณฑลอุดร ส่วนที่ตั้งอยู่ทางฝั่งขวาปัจจุบันคือบ้านโคกขมิ้น การปกครองขึ้นกับเมืองหล่มสัก มณฑลเพชรบูรณ์สมัยนั้นการเดินทางไปติดต่อราชการและเสียส่วยอากรจะต้องเดินทางด้วยล้อเกวียนและเดินทางเท้ามีความลำบากทุรกันดารมาก ด้วยเหตุนี้ราษฎรที่อยู่ฝั่งซ้ายคือบ้านโคกน้อยต้องอพยพมาอยู่ฝั่งบ้านโคกขมิ้นปัจจุบันเพราะเห็นว่าการเดินทางไปเมืองหล่มสักนั้นใกล้กว่าไปเมืองหนองบัวลำภู
จนกระทั่งราว พ.ศ. 2448 ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ได้โอนวังสะพุงจากเมืองหล่มสักมาขึ้นกับเมืองเลย จากนั้นมาเหตุการณ์โรคระบาดก็เกิดขึ้นกับคนไทยคือโรคฝีดาษและไข้ทรพิษและแพร่ระบาดมาถึงบ้านโคกขมิ้นผู้คนล่มป่วยและเสียชีวิตไป ชาวบ้านโคกขมิ้นจึงได้อพยพไปอยู่ตามหัวไรปลายนาเป็นส่วนมาก เมื่อโรคร้ายหายไปชาวบ้านจึงอพยพกลับมาอยู่ที่บ้านโคกขมิ้นเหมือนเดิมจนถึงปัจจุบันเมื่อบ้านเมืองพัฒนามีประชากรหนาแน่นขึ้น ทางกระทรวงมหาดไทยจึงแยกการปกครองออกจากตำบลหนองหญ้าปล้อง ตั้งขึ้นเป็นตำบลโคกขมิ้น เมื่อปี พ.ศ. 2528 จนกระทั่งประชากรหนาแน่นจึงได้แยกหมู่บ้านออกจากบ้านโคกขมิ้น ไปตั้งเป็นบ้านนิกรสุข หมู่ที่ 13 ในปัจจุบันวัดโพธิ์ชัยสุราราม ( สถานที่สำคัญ )

ประวัติการสร้างวัด

ชาวบ้านโคกขมิ้นนับถือศาสนาพุทธ และมีความเลื่อมใสต่อพระพุทธศาสนา จึงได้หาทำเลสร้างวัดประจำหมู่บ้านขึ้น เมื่อ พ.ศ. 2439 เรียกว่าวัดศรีสะอาดชมพู โดยตั้งชื่อตามนามสกุลของอาจารย์แผ้ว สถานที่สร้างคือบริเวณหน้าบ้านของนายหวาง บงแก้ว ปัจจุบัน ต่อมาได้รับบริจาคที่ดินจากแม่ใหญ่เข็ม ถิ่นคำบง ครึ่งหนึ่งให้สร้างวัด จากนั้นจึงย้ายวัดมาตั้งอยู่ริมน้ำปวน เพราะอาจารย์ขันตีหรือพ่อใหญ่บุตร ได้ปลูกต้นโพธิ์ครั้งแรกภายในวัด และพระอาจารย์อีกรูปหนึ่งได้ปลูกต้นโพธิ์ต้นที่สอง ทำให้บริเวณภายในวัดมีต้นโพธิ์ 2 ต้น เจริญเติบโตคู่บ้านคู่เมืองของชาวบ้านโคกขมิ้นสืบมา จนกระทั่งพระอาจารย์สุภาพ สายชาลี ได้เปลี่ยนชื่อวัดใหม่ว่า วัดโพธิ์ชัยสุราราม ได้รับวิสงุคามสีมา เมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2526 เขตวิสุงคามสี กว้าง 6 ไร่ 1 งาน 11ตารางวา พระอาจารย์สุภาพ สายชาลี ได้เปิดสอนปริยัติธรรมแผนกธรรมตั้งแต่ปี พ.ศ. 2492 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน

ข้อมูลจาก ประวัติศาสตร์หมู่บ้านและชุมชนในจังหวัดเลย อำเภอวังสะพุง โดย กศน.อำเภอวังสะพุง จังหวัดเลย โครงการหนังสือสามัญประจำบ้าน สำนักงาน กศน. จังหวัดเลย