บ้านหัวนายูง

บ้านหัวนายูง
หมู่ที่ 14ตำบลด่านซ้าย อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย

ความหมายของชื่อหมู่บ้าน
หัวนา หมายถึง ที่ตั้งต้นของทุ่งนา
ยูง หมายถึง นกยูง
บ้านหัวนายูง หมายถึง หมู่บ้านที่ตั้งอยู่บริเวณที่นกยูงลงมากินข้าวในนา

ประวัติความเป็นมาของการตั้งชื่อหมู่บ้าน
ในอดีตบริเวณบ้านหัวนายูงเป็นป่าไม้ทึบ และมีหนองน้ำขนาดใหญ่ ชื่อว่า “หนองใหญ่” มีสัตว์ป่ามากมายหลายชนิด เช่น เก้ง กวาง รวมถึงมีนกยูงเป็นจำนวนมาก ป่าบริเวณนี้มีความอุดมสมบูรณ์ประกอบกับเป็นพื้นที่ราบ ทำให้มีผู้คนอพยพเข้ามาทำนาและตั้งถิ่นฐานอยู่บริเวณนี้ ปัจจุบันได้ขยายอาณาเขตบริเวณเป็นหมู่บ้านหัวนายูง จนถึงปัจจุบันชาวบ้านที่อพยพมาอยู่เป็นกลุ่มแรก คือ
1. คุณยายบา พรหมรักษา
2. คุณตาพี เชื้อบุญมี
3. คุณตาหลาน พรหมรักษา
4. คุณยายจวน ยศสุพรม
โดยทั้ง 4 ท่านนี้ไดย้ายมาจากบ้านเหนือแต่ก่อน บ้านหัวนายูงกับบ้านเหนือหมู่ 2 แล้วมาแยกเป็นหมู่บ้านหัวนายูง เมื่อปี พ.ศ. 2510

สถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์
พระธาตุศรีสองรัก องค์พระธาตุได้สร้างขึ้นในแผ่นดินสมเด็จพระมหาจักรพรรดิกษัตริย์ ผู้ครองกรุงศรีอยุธยา และเจ้าไชยเชษฐาธิราช กษัตรีย์ผู้ครองกรุงศรีสัตนาคนหุต (เวียงจันทร์) สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2103 จุลศักราช 922 เสร็จ พ.ศ. 2100 ปีกุน จุลศักราช 925

แหล่งท่องเที่ยว
1. แก่งสองคอน เป็นสถานที่ที่ชาวบ้านได้ให้ความนิยมชมชอบเพราะเป็นสถานที่ป่าไม้ร่มรื่น มีเกาะแก่งและลำน้ำไหลอยู่ตลอดปี มีที่พักผ่อนมากมายธรรมชาติที่สวยงามมากเป็นเกาะแก่งลำน้ำหมันเป็นทางน้ำ 2 ทางไหลมารวมกัน มีความยาวประมาณ 7 กิโลเมตร สองข้างของลำน้ำหมันเป็นภูเขาสูงและมีที่ราบตามไหล่เขา ร่องกลางน้ำหมักมีโขดหินธรรมชาติสวยงาม มีกระแสนำไหลเชี่ยวเสียงน้ำไหลซัดเซาะแก่งหินดังเพลิดเพลินดี และทางการก็ได้เป็นสถานที่ท่องเที่ยว และพักผ่อนของชาวอำเอด่าซ้ายและพี่น้องใกล้เคียง
2. วัดเนรมิตวิปัสสนา
3. ศูนย์จำหน่ายสินค้า OTOP(ตรงข้ามกับพระธาตุศรีสองรัก)
4. ป่าภูซาง (กำลังจะพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยว)

ภูมิปัญญาชาวบ้าน
1. ด้านการจักสาน คุณตาบุมาก ศรีพรหม, คุณตาสุคิน เนตรผง และนายภาษิต ศรีพรหม
2. หมอขวัญ (ซ่อนขวัญ) และดูดวง คุณยายประจบ หมื่นโสม
3. หมอเป่า คุณยายทัศน์ จันทร์ผงและคุณยายคำหว่าน ศรีบุตรตา
4. หมอสมุนไพร คุณตาคำแดง ภิรมย์แก้ว และคุณตาบุญมาก ศรีพรหม
5. สามนสวิง คุณยายประเจียด อรัญกานนท์, คุณยายเพียส วงษ์คำจันทร์, นางสมพร เนตรผง และคุณยายทัศน์จันทร์ผง

กลุ่มอาชีพบ้านหัวนายูง
1. การทำของที่ระลึก (หน้ากากโคมไฟ) นางพรพิศ ทองคำ
2. กลุ่มเย็บจักรบ้านหัวนายูง (ทำเสื้อผีตาโขน) นางนงครา พันธวิทย์

ของดีบ้านหัวนายูง
1. แจ่วดำ นางสาวศศิธร เชื้อบุญมี
2. น้ำผักสะทอน นายภาษิต ศรีพรหม และคุณยายแป้งพรหมรักษา
3. ขนมจีนทิศแดง นางอรณี บุตรดา และนางจันทร์ เนตรผง
4. ขนมหวาน นางโฉมยง ก้อนคง
5. Home Stay จำนวน 10 หลัง

ข้อมูลจาก ประวัติศาสตร์หมู่บ้านและชุมชนในจังหวัดเลย อำเภอด่านซ้าย โดย กศน.อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย โครงการหนังสือสามัญประจำบ้าน สำนักงาน กศน. จังหวัดเลย