บ้านเลยตาวตาด หมายถึง หมู่บ้านที่สมัยก่อนจะเป็นเขาเป็นเหวแต่ชาวบ้านเรียกว่า ตาด และจะมีต้นไม้ชนิดหนึ่งอยู่ตามเขาเรียกว่า ต้นตาวเลย นำทั้งสองคำมารวมกันเรียกว่า บ้านเลยตาวตาด
ประวัติบ้านเลยตาวตาด
หมู่ที่ 2 ตำบลเลยวังไสย์ อำเภอภูหลวง จังหวัดเลย
ความหมายของชื่อหมู่บ้าน
เลย หมายถึง แม่น้ำเลยที่ไหลผ่านหมู่บ้าน
ตาว หมายถึง ต้นไม้ชนิดหนึ่งอยู่ตามเขาเรียกว่า ต้นตาว
ตาด หมายถึง หน้าผา หรือ เหว
บ้านเลยตาวตาด หมายถึง หมู่บ้านที่สมัยก่อนจะเป็นเขาเป็นเหวแต่ชาวบ้านเรียกว่า ตาด และจะมีต้นไม้ชนิดหนึ่งอยู่ตามเขาเรียกว่า ต้นตาวเลย นำทั้งสองคำมารวมกันเรียกว่า บ้านเลยตาวตาด
ความเป็นมาของหมู่บ้าน
ปี พ.ศ. 2432 ได้มีผู้อพยพเข้ามาแรกเริ่ม คือ ครอบครัว นายคำภา นางแป้งไ ด้เข้ามาเพื่อหาพื้นที่เหมาะสมต่อการทำมาหากิน พร้อมจำนวนครอบครัวเครือญาติที่เป็นลูกหลาน ทั้งหมด 5 ครอบครัว ได้อพยพจากบ้านตาดข่า ฝั่งอำเภอหล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์ ได้มาตั้งกระท่อมอยู่ริมฝั่งแม่น้ำ และถากถางพื้นที่ทำกิน โดยอาศัยการปลูกข้าวไร่ พริก ยาสูบ และการหาของป่า เพื่อเลี้ยงครอบครัวหลังจากปีพ.ศ. 2467 เริ่มมีชาวบ้านยกย้ายเข้ามาเพิ่มมากขึ้น แต่ละครอบครัวเริ่มถากถางที่ทำกินเพื่อปลูกข้าวไร่ และพืชต่างๆตามความต้องการ ซึ่งการถือครองที่ดินในสมัยก่อน ไม่สามารถทำเป็นหลักแหล่งได้ บางครอบครัวใช้ระยะทำได้ประมาณ 3 4 ปีต่อมา ก็ย้ายไปทำอีกหนึ่ง ซึ่งต้องเริ่มถางพื้นที่อีกครั้ง แม่น้ำที่มีความสำคัญต่อการใช้ชีวิตของชาวบ้าน คือ แม่น้ำเลย เป็นแหล่งที่ชาวบ้านได้ใช้ประโยชน์ที่สอดคล้องกับความเป็นอยู่ เป็นแหล่งน้ำที่ใช้กิน ตลอดจนหาเก็บพืชผัก และหาสัตว์น้ำ เช่นผักหนาม บอน กุ้ง หอย ปู ปลา เป็นต้น ริมฝั่งน้ำมีการถากถางปลูกผักไว้กินในครอบครัว
สถานที่สำคัญ
วัดโนนสูง เป็นวัดที่ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของหมู่บ้าน เป็นวัดที่ตั้งมาแล้วประมาณ 40 ปีซึ่งเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของชาวบ้าน บ้านเลยตาวตาด
ศาลเจ้าปู่บ้านเลยตาวตาด ที่ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของหมู่บ้าน เป็นสถานที่เคารพสักการะบูชาอย่างมากของชาวบ้านเลยตาวตาด และมีความเชื่อว่าศาลเจ้าปู่มีความศักดิ์สิทธิ์ และอาถรรพ์ จึงทำให้ชาวบ้าน และมีความเชื่อจนถึงทุกวันนี้
ข้อมูลจาก ประวัติศาสตร์หมู่บ้านและชุมชนในจังหวัดเลย อำเภอภูหลวง โดย กศน.อำเภอภูหลวง จังหวัดเลย โครงการหนังสือสามัญประจำบ้านเล่มที่8 สำนักงาน กศน. จังหวัดเลย