บ้านศรีฐาน

ประวัติบ้านศรีฐาน
ที่ตั้ง ม.1 ต.ศรีฐาน อ.ภูกระดึง จ.เลย

ความหมายของชื่อหมู่บ้าน
ศรี หมายความว่า มิ่ง สง่า ความดี ความเจริญ สำเร็จ มงคล
ฐาน หมายความว่า ที่ตั้ง หลักแหล่ง
ศรีฐาน หมายความว่า สถานที่ตั้งที่เป็นสิริมงคล หรือดีงาม

ประวัติความเป็นมาของหมู่บ้าน
หมู่บ้านศรีฐาน ตั้งอยู่ห่างจากเชิงเขาภูกระดึงมาทางทิศตะวันออกประมาณ 3 กม.เศษ ไม่มีหลักฐานใดที่บ่งบอกชัดว่าหมู่บ้านแห่งนี้ตั้งเมื่อใด โดยใคร แต่มีการเล่าสืบต่อกันมา ดังนี้ คนลาวพวกหนึ่ง (ลาว เป็นคำที่ใช้เรียกคนอีสาน) ได้อพยพจากห้วยหัน ห้วยทราย มาสร้างบ้านแปเมืองอยู่ที่บ้านนาผีถอน (ปัจจุบันคือกึ่งกลางระหว่างบ้านนาแปน – บ้านศรีฐาน)ชาวบ้านได้รับความอยู่เย็นเป็นสุขเรื่อยมา โดยมี ตาสี เขาแหลม เป็นผู้ปกครองหมู่บ้าน (เขาแหลมคงมิใช่นามสกุล เพราะ พ.ร.บ.นามสกุล เพิ่งมีในสมัยรัชกาลที่ 6 แต่อาจมีสิ่งหนึ่งที่เป็นสัญลักษณ์เกี่ยวกับตัวของตาสีก็ได้)ครั้นถึง พ.ศ.2342 เกิดลางร้ายกลางหมู่บ้าน เกิดแผ่นดินแยก แตกเป็นล่องลึก ทอดยาวสู่ลำห้วยทางทิศตะวันออก (บัดนี้มีสะพานข้ามไปบ้านนาแปน) ชาวบ้านเกรงภัยที่ไม่เห็นตัวซึ่งเป็นความเชื่อของคนในสมัยนั้น จึงตกลงพากันย้ายหมู่บ้านใหม่ แต่บ้านนาผีถอนคงเป็นชุมชนที่หนาแน่นมาก ไม่สามารถอพยพไปรวมอยู่ที่เดียวกันได้ จึงแยกย้ายกันออกไปเป็นกลุ่มๆ อยู่ตามบริเวณที่มีเครือญาติหรือไร่นาของตน แต่ละกลุ่มที่กระจายออกไป ก็มากพอที่จะสร้างหมู่บ้านใหม่ได้ถึง 6 หมู่บ้าน คือ
1.บ้านนาแปน(ขึ้นไปทางเหนือของบ้านผีถอน)
2.บ้านศรีฐาน(มาทางทิศใต้ของบ้านผีถอน)
3.บ้านทุ่งใหญ่(ทางทิศใต้ เลยบ้านศรีฐานออกไปประมาณ 4 กิโลเมตร)
4.บ้านนายาง(เลยบ้านทุ่งใหญ่มาทางทิศตะวันตกเล็กน้อย)
5.บ้านนาโก(ก่อนถึงบ้านนายาง คือ แนวแกนกลางคงลงมาสู่นาผีถอนได้)
6.บ้านนาน้อย อยู่ไกลออกไป วกอ้อมทางเชิงเขาด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้
ฉะนั้น จึงไม่น่าแปลกใจที่ผู้คนทั้ง 6 หมู่บ้าน ต่างบอกว่าเขาก็เป็นญาติกัน นอกจากนั้นใครอยู่บ้านไหนก็มักจะอยู่กันเป็นตระกูล เช่น คนหมู่บ้านศรีฐาน นามสกุล ถิ่นถาน คนบ้านนาแปน นามสกุล ชาวนาแปน คนบ้านทุ่งใหญ่ นามสกุล สีทาดี เป็นต้น ถ้าจะนับอายุก็คงประมาณเกือบ 200 ปีมาแล้ว บ้านศรีฐาน(เขียนว่าบ้านสีถาน)คือชื่อผู้ปกครองบ้าน คือ ตาสี เขาแหลมนั้นเอง ภายหลังเพี้ยนเป็น ศรีฐาน อาจจะตามผู้รู้ คือ ต้องการให้ ศรี คือ ความเป็นสิริมงคล และ ฐาน คือ ที่ตั้งของภูเขา(นี่เป็นข้อสันนิษฐานเท่านั้น)
บ้านศรีฐานก่อตั้งประมาณ 200 ปี ได้อพยพมาจากหมู่บ้านเดียวกันกับบ้านนาแปน(บ้านนาผีถอน)เมื่อเกิดปัญหาในหมู่บ้านจึงได้แยกย้ายกันมาหาที่อยู่ ที่ทำมาหากินใหม่ นั้นคือบริเวณบ้านศรีฐาน ณ ปัจจุบันนี้ ความจริงของชื่อบ้านศรีฐาน เขียนว่า สีถาน ตามชื่อผู้ที่ปกครองหมู่บ้าน คือ ตาสี เขาแหลม นั่นเอง ภายหลังเขียนเป็นศรีฐาน ศรี คอ ความเป็นสิริมงคล และ ฐาน คือ ที่ตั้งของภูเขา (เป็นเพียงข้อสันนิษฐานเท่านั้น)อ และเป็นหมู่บ้านขนาดใหญ่ จึงได้เป็นหมู่บ้านตำบลศรีฐาน ขึ้นกับอำเภอวังสะพุง เมื่อปี 2505 มีการแยกเป็นกิ่งอำเภอภูกระดึง ตำบลศรีฐานจึงขึ้นกับอำเภอภูกระดึงตั้งแต่นั้นมา ปัจจุบันผู้ใหญ่บ้าน คือ นายอภิรมย์ จุลนันท์

แหล่งท่องเที่ยว/สถานที่แนะนำของบ้าน
อุทยานแห่งชาติภูกระดึง เป็นสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญของจังหวัด และเป็นแหล่งที่มาของรายได้ของประชาชนในพื้นที่ ทั้งการค้าขาย และการเป็นลูกหาบของขึ้นภูกระดึง

ข้อมูลจาก ประวัติศาสตร์หมู่บ้านและชุมชนในจังหวัดเลย อำเภอภูกระดึง โดย กศน.อำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย โครงการหนังสือสามัญประจำบ้าน สำนักงาน กศน. จังหวัดเลย