สมัยนั้นบ้านนามาลา ชื่อเดิมเป็นบ้านนาดอกบ้านและขึ้นอยู่กับตำบลพึง อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ต่อมาเป็นชื่อเป็น บ้านนามาลา คนเฒ่าคนแก่บอกว่า มาลา หมายถึง ดอกไม้ ก็เลยเรียกว่าบ้านนามาลา
ประวัติบ้านนามาลา
หมู่ที่ ๑ ตำบลนามาลา อำเภอนาแห้ว จังหวัดเลย
ประวัติหมู่บ้าน
ย้อนไปเมื่อปี พ.ศ 2409 สมัยนั้นบ้านนามาลา ชื่อเดิมเป็นบ้านนาดอกบ้านและขึ้นอยู่กับตำบลพึง อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ต่อมาเป็นชื่อเป็น บ้านนามาลา คนเฒ่าคนแก่บอกว่า มาลา หมายถึง ดอกไม้ ก็เลยเรียกว่าบ้านนามาลามาตั้งแต่นั้นมา ตอนนั้นทุรกันดารมาก ต้องเอาข้าวสารไปขายที่ด่านซ้ายต้องตื่นตั้งแต่เช้าตั้งแต่ตีสี่ตีห้าเพื่อตอนขากลับจะได้กลับก่อนตะวันตกดิน เพราะไม่มีไฟส่องเวลาเดินทางในระหว่างการเดินทางต้องระวังอันตรายจาก สิงห์สาลาสัตว์ บางครั้งก็ถูกงูกัดกลางทางก็มี บางคนก็เดินไปซื้อ หม้อนึ่งข้าวที่เดิน ขณะนั้นประชากรบ้านนามาลา มีประชากรประมาณ 30 กว่าครัวเรือน ชาวบ้านอยู่กัน อย่างมีความสุข อยู่กันอย่างพี่น้อง มีอะไรก็แบ่งกันกินไม่ต้องแกร่งดีชิงเด่นกัน พอถึงหน้าหนาวสาวก็ลงข่วง เข็ญฝ้ายกันก่อนวันลงข่วงก็ต้องช่วยกันขนฝืนมาไว้ เพื่อก่อกองไฟให้สว่างพอถึงเวลาข่วงหลังอาหารเย็น แล้วหนุ่มก็เป่าแคนคุยสาวลงข่วง บางคนคุยกันไปกันมาก็ได้แต่งงานกันหลายคู่ค่าสินสดก็มีตั้งแต่ 3 บาทขึ้น ไป พอแต่งงานแล้วก็มีลูกหลายคนบางคนเป็นโหล เพราะสมัยนั้นยังไม่มียาคุมกำเนิดเวลาจะคลอดลูกก็มี หมอตำแยประจำหมู่บ้าน บางคนคลอดง่าย บางคนคลอดยากตายท้องกลมก็มี หลังคลอดลูกก็อยู่ไฟโดยยา สมุนไพรมาต้มกินต้มอาบเพราะไม่มียาแผนปัจจุบันเวลาเจ็บป่วยก็ใช้ยาต้มยาฝน การดำเนินชีวิตก็อยู่อย่างมี ความมีความเรียบง่าย ชาวบ้านต้องตำข้าวเองโดยครกกระเดื่อง ชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกร ทำไร่ข้าวบนภูเขาพอถึงเวลาเก็บเกี่ยวก็ต้องหาบเอาโดยใช้กระบุงหาบตอนเช้าตอนเย็น บางคนก็เอาแรงกัน เวลาทำไร่สมัยก่อนต้องใช้ปุ๋ย ใช้สารเคมี ปลูกไว้ตามธรรมชาติก็ได้ผลผลิตเยอะ เพราะดินไม่เสื่อมคุณภาพ เวลาทำไร่ก็ปลูก ผัก ถั่ว แตง พริก มะเขือ ฯลฯ ก็ไม่ต้องซื้อกินอาหารป่าก็หาได้ง่าย เช่น เก้ง กวาง หมูป่า กระรอก กระแต กบ เขียด เห็ดหอม กุ้ง หอย ปู ปลา เป็นต้น
ข้อมูลจาก ประวัติศาสตร์หมู่บ้านและชุมชนในจังหวัดเลย อำเภอนาแห้ว โดย กศน.อำเภอนาแห้ว จังหวัดเลย โครงการหนังสือสามัญประจำบ้าน สำนักงาน กศน. จังหวัดเลย