บ้านอาฮี ตามตำนานที่เล่ากันมาว่านางพรหมจารีได้ให้คนนำแกงม้ามาให้นางพรหมจารีกิน แต่นางพรหมจารีคือ อา นางบอกว่า “อาฮีกิน” (คือ อาไม่กิน) คนที่อยู่ใกล้ ได้ยินนางพูดว่า “อาฮิกิน) จึงเรียกหมู่บ้านนั้นว่า บ้านอาฮิ ต่อมานาน ๆ จึงแผลงมาเป็น บ้านอาฮี ในปัจจุบ
บ้านอาฮี
หมู่ที่ 1 ตำบลอาฮี อำเภอท่าลี่ จังหวัดเลย
ความหมายของชื่อหมู่บ้าน
อาฮี เพี้ยนมาจากคำว่า อาฮี ซึ่งแปลว่า ไม่น่ากิน
ประวัติความเป็นมาของหมู่บ้าน
บ้านอาฮี ตามตำนานที่เล่ากันมาว่า มีเมือง ๆ หนึ่งชื่อกันว่าเมืองตูมมีผู้ปกครองชื่อพระยาสุนทรจักษ์ภรรยา ชื่อนางพรหมจารีได้ปกครองบ้านเมืองด้วยความร่มเย็นเป็นสุขตลอดมา ครั้งหนึ่งพระยาสุนทรจักษ์ขับไล่นางพรหมจารีออกจากเมือง เพราะพระยาสุนทรจักษ์นอกใจภรรยาไปชอบนางมัทธิสงกา แต่นางมีสามีแล้ว ชื่อท้าวจันทรคราส ซึ่งทั้งสองพลัดพรากกันเพราะแพแตก ท้าวจันททรคราสไปขึ้นฝั่งที่ปากน้ำเหืองตรงบ้านโคกงิ้วที่แห่งเดียวกับนางพรหมจารีติดแพลอยอยู่ นางพรหมจารีจึงข้อร้องให้ท้าวจันทรคราสช่วยสอนวิชาอาคมให้เพื่อนจะได้มาแก้แค้นพระยาสุนทรจักษ์ เมื่อเรียนวิชาสำเร้จนางจึงยกทัพมาที่ชายแดนเมืองตูมและส่งหนังสือไปท้ายพระยาสุนทรจักษ์ให้ออกมาสู้รบ พระยาสุนทรจักษ์ก็ออกรบด้วยตนเองทั้งสองสู้รบกัน พระยาสุนนทรจักษ์คิดอุบายฆ่านางโดยใช้บ่วงบาศเสกคาถา แต่ไม่สามารถเอาชนะนางได้จึงโกรธมาก จึงเสียทีนางใช้ดาบฟันคอพระยาสุนทรจักษ์ขาด บ้านเมืองตูมจึงไม่มีเจ้าเมืองนางพรหมจารียจึงยกเมืองตูมให้เป็นของนางคำผิว ซึ่งเป็นภรรยาน้อยของท้าวจันทรคราสและพี่ชายที่อยู่บ้าน นาแก่งม้า พี่ชายนางพรหมจารีได้ให้คนนำแกงม้ามาให้นางพรหมจารีกิน แต่นางพรหมจารีคือ อา นางบอกว่า “อาฮีกิน” (คือ อาไม่กิน) คนที่อยู่ใกล้ ได้ยินนางพูดว่า “อาฮิกิน) จึงเรียกหมู่บ้านนั้นว่า บ้านอาฮิ ต่อมานาน ๆ จึงแผลงมาเป็น บ้านอาฮี ในปัจจุบัน
สถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์
พระพุทธธรรมมารามมิ่งมงคล วัดเมืองตูมธรรมมาราม ปัจจุบันตั้งอยู่ที่วัดเมืองตูมธรรมมาราม บ้านอาฮี หมู่ที่ 1 ตำบลอาฮี อำเภอท่าลี่ จังหวัดเลย
สถานที่ท่องเที่ยวและสวยงาม
แม่น้ำเหือง,องค์การบริหารส่วนตำบลอาฮี
ข้อมูลจาก ประวัติศาสตร์หมู่บ้านและชุมชนในจังหวัดเลย อำเภอปากชม โดย กศน.อำเภอปากชม จังหวัดเลย โครงการหนังสือสามัญประจำบ้าน สำนักงาน กศน. จังหวัดเลย พ.ศ.2553