บ้านห้วยน้ำอุ่น หมายถึง หมู่บ้านที่มีห้วยดินดำ และบ่อน้ำอุ่นเกิดขึ้น
ประวัติบ้านห้วยน้ำอุ่น
หมู่ 6 ตำบลแก่งศรีภูมิ อำเภอภูหลวง จังหวัดเลย
ความเป็นมาของหมู่บ้าน
ห้วย หมายถึง ห้วยดินดำ
น้ำอุ่น หมายถึง บ่อน้ำอุ่น
บ้านห้วยน้ำอุ่น หมายถึง หมู่บ้านที่มีห้วยดินดำ และบ่อน้ำอุ่นเกิดขึ้น
บ้านห้วยน้ำอุ่น ตั้งอยู่ตำบลแก่งศรีภูมิ อำเภอภูหลวง จังหวัดเลย เป็นหมู่บ้านเก่าแก่อีกหมู่บ้านหนึ่ง ของตำบล ตั้งขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ. 2385 หรือประมาณ 150 ปี ผู้ก่อตั้ง คือ คนแรกผู้ใหญ่บ้าน นายพิมพ์ ศรีหนารถ เดิมเป็นผู้ใหญ่บ้านนาดินดำ หมู่ 5 มีประชากรประมาณ 50 คน ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2532 ผู้ใหญ่บ้าน วีพัด วาลา ได้แยกหมู่บ้านข้ามแม่น้ำเลยมาอยู่ทางทิศตะวันตกของหมู่บ้าน และยังใช้ชื่อหมู่บ้านเดิม ชาวบ้านจึงตั้งชื่อหมู่บ้านใหม่เป็น บ้านห้วยน้ำอุ่น ซึ่งตั้งตามชื่อแหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์ประจำหมู่บ้าน
สถานที่สำคัญ
วัดถ้ำดินลาย เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวบ้านเคารพบูชา และมีประเพณีประจำปี คือ ประเพณีวัดถ้ำดินลาย อีกทั้งสถานที่แห่งนี้ยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญคือ มีบ่อน้ำอุ่นบ่อน้ำอุ่น เป็นต้นกำเนิดหมู่บ้านห้วยน้ําอุ่น เป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญประจำ ตำบลแก่งศรีภูมิ อีกสถานที่หนึ่ง เป็นต้นน้ำที่หลายหมู่บ้านใช้ทำการเกษตร และเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่สวยงาม อีกทั้งยังมีบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ ที่ชาวบ้านเคารพบูชา คือบ่น้ำอุ่น เป็นแหล่งน้ำเล็กๆ ที่มีน้ำ ที่มีความอุ่นผุดออกมาตลอดทั้งปีหนองนาเลา เป็นสถานที่ท่องเที่ยว ที่น่ามหัศจรรย์เป็นอย่างยิ่ง มีบ่อน้ำอยู่ใจกลางป่าเลา ที่หนาทึบ ลักษณะของบ่อน้ำดูเหมือนตื้นเขิน เพราะน้ำใสมองเห็นพื้นของหนองน้ำ แต่เป็นที่น่าประหลาดเป็นอย่างยิ่ง ที่หนองนาเลามีลักษณะตื้นเขิน แต่มีความลึก ที่ไม่มีใครสามารถหยั่งถึง และหนองนาเลานี้มีน้ำตลอดทั้งปีชาวบ้านใช้เป็นแหล่งทำการเกษตรและใช้อุปโภคศาลพระภูมิประจำหมู่บ้าน เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวบ้านเคารพบูชา โดยมีความเชื่อว่า เจ้าบ้านถ้าบนบานไว้ จะทำให้ครอบครัวประสบกับโชคดี หรือคลาดแคล้วจากภัยทั้งปวง หรือผู้ที่ไม่สบายเดือดร้อนใจก็จะมาบนบานศาลกล่าว เช่น การที่ไปรบ การที่ไปรบ การที่ลูกหลาน ต้องเกณฑ์ทหาร การเดินทางไปต่างประเทศ การเดินทางไปขาย มีเจ้าปู่เกดโง้ง เจ้าแม่ศรีสะอาด นางเพียแก้ว ทหารศรีสองรัก
สถานที่ท่องเที่ยว
วนอุทยานน้ำตกห้วยเลา ตั้งอยู่ที่บ้านห้วยน้ำอุ่น หมู่ที่ 6 มีเนื้อที่ทั้งหมด 2.12 5 ไร่ อยู่ในเขตป่าสงวน แห่งชาติ ป่าภูค้อ ภูกระแต สภาพป่าเป็นน้ำลำธาร เป็นถิ่นที่อยู่อาศัย และแหล่งหากินของสัตว์ป่า สภาพธรรมชาติที่เด่นและสวยงามคือ มีน้ำตก 9 ชั้น โดยมีน้ำไหลออกมาทั้งปี ที่สำคัญ เป็นแหล่งสายน้ำที่หล่อเลี้ยงของหลายหมู่บ้านในตำบลแก่งศรีภูมิวนอุทยานน้ำตกห้วยเลา เป็นสถานที่พักผ่อน และมีที่พักในราคาย่อมเยา อยู่ท่ามกลางขุนเขาล้อมรอบพร้อมบรรยากาศที่เย็นสบาย
ข้อมูลจาก ประวัติศาสตร์หมู่บ้านและชุมชนในจังหวัดเลย อำเภอภูหลวง โดย กศน.อำเภอภูหลวง จังหวัดเลย โครงการหนังสือสามัญประจำบ้านเล่มที่8 สำนักงาน กศน. จังหวัดเลย