บ้านโนนสว่าง

ประวัติความเป็นมาของหมู่บ้าน
อดีตเรียกว่าบ้านหนองนาจานน้ำจานเพราะว่าเวลาฝนตกลงมาจากน้ำภูเขาจะไหลลงมาสู่หมู่บ้านและกระจายทั่วหมู่บ้านนี้เรียกว่าหมู่บ้านนี้ว่า บ้านหนองนาจานน้ำจาน
ความเป็นมา ณ บนที่ราบเชิงภูซางเมื่อประมาร60-70 ปีผ่านมา นางแก้วกับนางมาเป็นคนใช้ของเจ้าเมืองเชียงคานในสมัยนั้น ( ทองดี ศรีประเสริฐ ) เจ้าคุณศรีอรรคฮาด ได้รับสั่งให้นางแก้วกับนางมาให้มาจับจองพื้นที่ทำมาหากินและได้พบแหล่งพื้นที่ เหมาะสมแกการทำไร่ทำนามีน้ำท่าตลอกปี ดินก็ อุดมสมบูรณ์เหมาะแก่การปลูกพืชเป็นอย่างยิ่งจึงพร้อมใจกันจับจองพื้นที่ๆ หนองน้ำอยู่ตรงการมีต้นนาจานอยู่รอบคันหนองจึงเรียกว่า หนองนาจาน เมื่อสำรวจพื้นที่เป็นที่น่าพอใจแล้วเริมทางป่าทางต้นไม้ น้อยใหญ่เพื่อทำเป็นที่อยู่อาศัยในฤดูทำนาเท่านั้น พอเก็บเกี่ยวข้าวและพืชผลแล้วก็กลับไปอยู่เมืองชียงคานเหมือนเดิม ทำอยู่อย่างนี้เป็นเวลาหลายปีเจ้าเมืองเชียงคานจึงสั่งให้คนทั้งสามปลูกบ้านเมืองอยู่ที่อยู่ที่หนองนาจานเลยจะได้ไม่ลำบากในการเดินทางทำไร่ทำนาในฤดูฝน และก็ให้อาศัยอยู่ที่หนองนาจานนั้นเลย เจ้าคุณศรีอรรคฮาด จะหมั่นมาเยี่ยมเยียนเป็นครั้งคราวที่ หนองนาจานแห่งก็มีหลังคาเกิดขึ้น 3 หลังคาเรือน เมื่อคนทั้ง 3 ได้ปลูกบ้านเรือนเสร็จแล้วอีกหลายปีต่อมามีแพทย์หญิงซึ่งไดอพยพมาจากเมืองแก่นท้าวประเทศลาวนางมิ่งได้ย้ายมาจากบ้านโสกเก่า-บ้านโสกใหม่ แม่ตู้อ้วนและแม่ตู้มาพร้อมด้วยครอบครัวมาจากะเมืองเชียงคานได้มาปลูกบ้านเรือนและจับจองที่ทำมาหากินที่หนองนาจานแห่งนี้มีบ้านเรือนเพิ่มขึ้นเป็น 6 หลังคาเรือนด้วยกัน ต่างมุมานะประกอบกับความขยันหมั่นเพียร ทั้ง 6 หลังคาเรือน ทำมาหากินเพื่อเก็บรายได้ส่วนหนึ่งส่งส่วยให้แก่เจ้าเมืองเชียงคาน แต่เจ้าเมืองสมัยนั้นจะกำหนด
หลายปีต่อมาก็มีครอบครัวกับพ่อตู้เรือง สีหาไดอพยพมาจากบ้านพนมาปลูกบ้านแปลงเรือนที่หนองนาจานอีก หนองนาจานก็มีบ้านเรือนเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งในขณะนั้นรวมแล้วมี 10 หลังคาด้วยกันได้ช่วยกันประกอบอาชีพด้วยความขยันหมั่นเพียรอยู่ทามกลางดงใหญ่ มีทั้งช้าง เสือ ลิง งูเล็กงูใหญ่ หมาป่า สัตว์ที่อันตรายมากมาย เมื่ออยู่รวมกันๆ คนหลายๆหลังคาเรือนสิ่งขาดเสียไม่ได้คือผู้นำหมู่บ้านเจ้าเมืองเชียงคานจึงแต่งตั้งให้นายหำไม่ทราบนามสกุลมาปกครองดูแลทุกสุขของคนในหมู่บ้านหนองนาจานและเป็นผู้รวบรวมเครื่องราชบรรณาการ ( ส่วย ) ส่งเจ้าเมืองเชียงคาน ในเมื่อนายหำได้เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรกของหมู่บ้านแห่งนี้ จึงได้ตั้งชื่อว่า “บ้านนาจาน” หรือบ้านนาจานน้ำจานหรือบ้านนาจานภุซาง และบ้านนาจานน้ำปุ้น เมื่อนายหำได้หมดการป็นนายบ้าน บ้านนาจานน้ำจานเจ้าเมืองเชียงคานจึงได้แต่งตั้งให้นายดวง วันเต็มเป็นนายบ้านคนต่อมา ต่อจากนายหำบ้านนาจานน้ำเป็นหมู่บ้านเล็กๆ มีความอุดมสมบูรณ์ทั้งน้ำและทั้งดิน การประกอบอาชีพเป็นไปอย่างราบรื่นบ้านนาจานน้ำจานสมัยนั้นก็ช่วยกันประคับประคองหมู่บ้านของตนเองอย่างถนอมเพื่อให้คนรุ่นหลานได้มีการทำมาหากินต่อไป เมื่อนายบ้านได้หมดวาระลง ชาวบ้านจานน้ำจานจึงได้น้ำใจกันเลือกหน้าผอง สมวงศ์ เป็นผู้ใหญ่บ้านได้นำชาวบ้านสร้างสิ่งที่เป็นสาธารณประโยชน์หลายอย่าง เช่น สร้างถนนเป็นต้น เมื่อผู้ใหญ่ผองได้หมดอายุการเป็นผู้ใหญ่บ้านลงชาวบ้านนาจานน้ำจาน จึงได้เลือกนายทันยาทีเป็นผู้ใหญ่ได้นำชาวบ้านพัฒนาบ้านนาจานน้ำจานจึงมีบ้านเรือนเพิ่มขึ้นจาก 10 หลังคาเรือน เป็น 20 หลังคาเรือนและเริ่มเป็นที่รู้จักขิงคนหมู่บ้านใกล้เคียงหลังจากนั้นผู้ใหญ่ทันได้หมดอายุการเป็นผู้ใหญ่บ้านลง ชาวบ้านนาจานหนองน้ำจานเห็นพ้องต้องกันเลือกนายผอง สมวงศ์ เป็นผู้ใหญ่บ้านนาจานน้ำจานอีกเป็นสมัยที่ 2 ผู้ใหญ่ผองก็นำเอาประสบการณ์ครั้งที่แล้วมาปรับปรุงพัฒนาหมู่บ้านให้มีความเจริญรุ่งเรืองจนเป็นที่รู้จักของคนในหมู่บ้าน
เมื่อผู้ใหญ่ผอง สมวงศ์ ได้หมดอายุลงเป็นตั้งที่ 2 ชาวบ้านนาจานน้ำจาน จึงได้สรรหาผู้นำหมู่บ้านคนใหญ่และพร้อมใจนายเทวสต์ ปัญญาจักรเป็นผู้ใหญ่คนต่อมาสำหรับนายเทเวสต์ ปัญญาจักรเดิมที่เป็นคนที่เกิดจากทางภาคเหนือ ที่อยู่บ้านนาเคียน อำเภอเวียงสา จังหวัดน่านได้มาประกอบอาชีพที่บ้านนาจานน้ำจานและก็มีครอบครัวอยู่ที่บ้านแห่งนี้
เมื่อผู้ใหญ่เทเวสต์ ปัญญาจักร ได้รับเสียงข้างมากให้เป็นผู้ใหญ่บ้านอย่างคู่ต่อสู้ไม่เห็นฝุ่น แล้วก็นำพาชาวบ้านอย่างเร่งด่วนเป็นต้นว่าตัดถนนในหมู่บ้านให้เป็นระเบียบสัดส่วนดูแล้วสวยงามและวางแผนผังจัดระบบภายในหมู่บ้านใหม่ แต่ที่สำคัญคือผู้ใหญ่เทเวสต์ได้มีมติให้เปลี่ยนชื่อบ้านใหม่โดยคณะกรรมการมีการเห็นชอบและได้ให้เห็นผลว่าชื่อบ้านของเราไปซ้ำกับบ้านนาจานอยู่ตำบลปากตม เวลามีพี่น้องเขียนจดหมายถามข่าวคราวจดหมายจะไปตกค้างที่บ้านนาจานทำให้บ้านเราทราบข่าวคราวล่าช้าชาวบ้านจึงควรให้เปลี่ยนชื่อหมู่บ้านใหม่ จากบ้านนาจานน้ำจานเป็นหมู่บ้านโนนสว่าง ตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมาเปลี่ยนชื่อบ้านสมัยนายอำเภอประเสริฐ ศิริผล เมื่อพ.ศ.2521 เมื่อผู้ใหญ่เทเวสต์ ปัญญาจักร ได้ทำการเปลี่ยนหมู่บ้านใหม่แล้วอีกหลายปี่ต่อมา ผู้ใหญ่เทเวสต์ ก็ได้ลาออกจากกานเป็นผู้ใหญ่บ้านโนนสว่าง
รายชื่อผู้ใหญ่บ้านโนนสว่าง
1. นายหำ ไม่ทราบนามสกุล
2. นายดวง วันเต็ม
3. นายผอง สมวงศ์
4. นายขัน ยาที
5. นายผอง วันเต็ม
6. นายเทเวสต์ ปัญญาจักร
7. นายอ้วน โสระสิงห์
8. นายเมตา ทุมมาลา
9. นายบุญส่ง ปาทอง

ข้อมูลจาก ประวัติศาสตร์หมู่บ้านและชุมชนในจังหวัดเลย อำเภอเชียงคานโดย กศน.อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย โครงการหนังสือสามัญประจำบ้าน สำนักงาน กศน. จังหวัดเลย พ.ศ.2553