บ้านสงเปือย

ประวัติและความเป็นมาของหมู่บ้าน
สง หมายถึง มาจากการตั้งชื่อของเจ้าหน้าที่อำเภอเพื่อเป็นริมงคล แก่หมู่บ้านเนื่องจากแต่ก่อน ชื่อบ้านป่าเปือย
เปือย หมายถึง พันธุ์ไม้ขนาดใหญ่ที่ชาวบ้านเรียกกันว่าต้นเปือยลักษณะเป็นต้นไม้ขนาดใหญ่ ความกว้างสมัยก่อนใช่คนโอบรอบต้นเปือย ถึง 4 คน สูงเกือบเท่าเสาไฟฟ้าขนาดสูงขึ้นบริเวณรอบๆ หมู่บ้านสร้างความร่มรื่นให้กับชาวบ้านสมัยก่อนในการอาศัยพักพิงและบริเวณรอบต้นเปือยมีแหล่งน้ำอุดมสมบูรณ์ทำให้ชาวบ้านเชื่อกันว่าเทวดาอาศัยอยู่บริเวณต้นเปือยให้ความอุดมสมบูรณ์แก่หมู่บ้านของเรา
เมื่อประมาณ 68 ปีมาแล้วพ.ศ. 2442 เกิดความแห้งแล้งในจังหวัดเลย ชาวบ้านอยู่อย่างลำบากไม่มีข้าวปลาอาหารจะกินข้าวยากหมากแพง และยังมีโรงรพบาดเข้ามาอีก ผู้คนล้มตายกันเป็นจำนวนมาก ตลอดทั้งวัวควายล้มตายเกลื่อนกลาด ชาวบ้านห้วยพอดบางส่วน ซึ่งมีเฒ่าเถิง เฒ่ามิ่ง เฒ่าตั้ง เฒ่าแต่ง และเฒ่าอินทร์ ได้พากันออกขุดเผือกขุดมัน และล่าสัตว์เป็นอาหาร และออกเดินทางไปทางทิศตะวันออกของหมู่บ้านประมาณ 10 กิโลเมตร ได้ไปพบสภาพภูมิประเทศที่อุดมสมบูรณ์ เต็มไปด้วยสัตว์นานาชนิด ห้วยหนองเต็มไปด้วยปูปลา ป่าไม้ที่หนาทึบเชียวชอุ่ม เรียกว่าป่าดงดิบ มีแม่น้ำลำธารไหลอยู่ตลอกปีบริเวณดังกล่าวนี้ชาวบ้านรู้จักดีในนาม ปางเปือย
เมื่อผู้เฒ่าทั้งสี่คน ได้พักแรมและหาอาหารได้พอเพียงแล้วก็ออกเดินทางกลับบ้าน ห้วยพอด และได้เอาความอุดมสมบูรณ์ของปางเปือย ไปเล่าสู่ชาวบ้านห้วยพอดฟัง และชักชวนญาติพี่น้องและชาวบ้านบางส่วนมาตั้งรกรากที่ ปางเปือย ตอนแรกๆอพยพมาด้วยกัน 32 ครัวเรือนประมา 100 คน เศษเพื่อมาทำมาหากินความอุดมสมบูรณ์ของปากเปือย ทำความเข้าใจแก่พวกชาวบ้านเป็นอย่างมาก จึงเป็นเหตูให้ชาวบ้านบ้านห้วยพอด มากันอพยพมาเพิ่มขึ้นจนมีจำนวนมากขึ้นตามลำดับ และได้ตั้งชื่อบ้านในสมัยนั้นว่า หมู่บ้าน ปางเปือย
ในปีพ.ศ. 2459 เป็นความเคราะห์ร้ายของหมู่บ้านปางเปือยเกิดไฟป่าเผาผลาญอาคารบ้านเรือนเสียหายเป็นอย่างมากมาวอดวายเป็นเถ่าถ่านเหลือพียงสองหลังคาเรือนเท่านั้น แต่ชาวบ้านปางเปือยยังรักถิ่นฐาน และทำมาหากินถิ่นนี้อยู่ จึงได้ช่วยกันสร้างบ้านเรือน ขั้นมาใหม่โดยการนำของพ่อเฒ่าทั้งสี่คน ต่อมาปางเปือยได้ตั้งชื่อหมู่บ้านขึ้นใหม่ว่า บ้านป่าเปือย ต่อมาทางราชการเข้ามาเยี่ยมชาวบ้านป่าเปือยจึงได้ยินชื่อหมู่บ้านไม่เป็น ศิริมงคลจึงได้ตั้งชื่อใหม่ว่า หมู่บ้านสงเปือย จนถึงปัจจุบัน
หมู่บ้านสงเปือยตาลักษณะภูมิประเทศที่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยต้นไม้ ที่มีชื่อว่าต้นเปือย (ต้นตะแบก) จำนวนมาก จนกล่าวกันว่าเป็นป่าดงดิบ ปกคลุมพื้นดินให้ร่มเย็นอยู่ตลอดฤดูกาล ถ้าใครเข้าไปอยู่ในป่าดัง กล่าวจะมีโอกาสเห็นแสงพระอาทิตย์เพราะความหนาทึบและความสูง ใหญ่ของต้นไม้
การตั้งหมู่บ้านสงเปือยโดยความเห็นชอบของนายอำเภอเชียงคานได้แต่งตั้งให้เถ้าเถิง เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรก ในขณะการคมนาคมไม่สะดวกต้องอาศัยการเดินเท่านั้นซึ่งเดินตามรอยสัตว์บางครั้งต้องอาศัยคนนำทางถ่างป่าไปด้วย ซึ่งเป็นการลำบากมากใน การติดต่อไปมาหาสู่กันระหว่างหมู่บ้านกับหมู่บ้าน ฉะนั้นชาวบ้านสงเปือย จึงต้องทำมาหากินและผลิตสิ่งของเครื่องใช้ต่างๆ เช่น เสื้อผ้า ภาชนะเป็นต้น ขึ้นใช้เอง
ผู้ใหญ่เถิงเป็นผู้ใหญ่คนแรกที่ก่อตั้งตามกาลเวลาต่อมาพอผู้ใหญ่เถิงอายุมากทางดการจึงได้แต่งตั้งให้นายหล้า เป็นผู้ใหญ่แทน ผู้ใหญ่หล้าดำรงตำแหน่งนานเท่าใดไม่มีหลักฐาน ทราบแต่เพียงว่านายคา ได้ขึ้นดำรงตำแหน่งแทนผู้ใหญ่คาเป็นผู้ใหญ่ที่มีอิทธิพลหัวนักเลง มีประวัติการต่อสู้มาพอสมควร สุดท้ายได้มีผู้ลอมยิงนายคา แล้วกระสุนฝั่งในแต่ไม่ตาย จึงได้สมญานามว่า ผู้ใหญ่คา ต่อมาผู้ใหญ่คาได้ลาออกแล้วให้นายเกลี้ยงดำรงตำแหน่งผู้ใหญ่แทน
ปี 2489 เดภาวะฝนแล้งชาวบ้านต้องดิ้นรนต่อสู่อย่างหาทางหลีกไม่พ้น อดอยากหิวโหยกันอย่างนาเวทนายิ่งแม้แต่สัตว์เลี้ยง เช่น วัว ควาย ก็ยังล้มตายจำนวนมาก ชาวบ้านบางส่วนต้องทิ้งที่ทำมาหากินไปแสวงหาที่ใหม่ในปีเดียวกันนี้ ผู้ใหญ่เลี้ยงได้ถูกนางม้าว มูลถวิล คดีโกงชาตินายอำเภอได้สอบสวนความจริง จึงสั่งให้ผู้ใหญ่เลี้ยงออกจากตำแหน่งผู้ใหญ่บ้านและแต่งตั้งให้ นายคา เป็นผู้ใหญ่อีกครั้ง ในช่วงปีนี้ชาวบ้านได้ออยากเพราะภัยธรรมชาติฝนไม่ตกตามฤดูกาลบ้าง นายม้าวจึงเกิดความคิดที่จะสร้างทางเท้าจากสงเปือยไปสู่หมู่บ้านอิ่น และแสวงหาที่ทำมาหากินใหม่ โดยว่าจ้างนายเทียนถางป่าบุกเบิกให้เป็นทางพอเดินได้สู่บ้านกลม บ้านกลางในราคา 2 สลึง
ผู้ใหญ่คาดำรงตำแหน่งได้ไม่นาน ก็ถูกลอมยิงอีกครั้ง สาเหตุจากความมีอิทธิพลของผู้ใหญ่คา ทางการจึงได้แต่งตั้งให้นายแวว มูลถวิลย์ เป็นผู้ใหญ่บ้านแทนนายแววเป็นผู้ให้บ้านอยู่พักหนึ่งก็มีเรื่องอยู่ในการให้ออกแล้วแต่งตั้งให้ นายทิม อ่อนศิริ แทนต่อมาผู้ใหญ่ทิมก็ถูก ผกค. มาลอบยิงที่บ้านจนถึงแก่ความตายทางอำเภอได้มีการเลือกตั้งผู้ใหญ่บ้านใหม่ ผลปรากฏว่า นายสวน วงพยัคย์ เป็นผู้ใหญ่บ้านและปกครองลูกมาจนถึงปัจจุบัน
สถานที่สำคัญในชุมชน
1. สมุดบันทึกประวัติหมู่บ้านจากกระดาษสาที่หมู่บ้านตั้งแต่พ.ศ. 2491 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบันซึ่งมีความสูง 1 เมตรครึ่ง กว้าง 68 เซนติเมตร ลักษณะเป็นของเก่ามีรอยประด้วย กาว เทปใส เพื่อเป็นการอนุลักษณ์ไว้สืบทอดต่อไปปัจจุบันนายวิเชียร ขันชัยภูมิ ผู้ใหญ่บ้านสงเปือยหมู่ที่ 7 เป็นผู้เก็บรักษาและดูแล
2. วัดโนนสว่าง บ้านสงเปือยวัดในสมัยปี พ.ศ. 2489 ชาวบ้านสงเปือยได้เรียกวัดว่า อาสม ซึ่งเป็น ที่พำนักของพระในสมัยนั้น ยังไม่มีชื่อวัดต่อมา................
3. วัดป่าเทพอาทรนิมิตตั้งอยู่ที่ บ้านสงเปือย ม. ตำบลธาตุอำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย
4. สถานีอานามัย บ้านสงเปือย
5. โรงเรียนบ้านสงเปือย

ข้อมูลจาก ประวัติศาสตร์หมู่บ้านและชุมชนในจังหวัดเลย อำเภอเชียงคาน โดย กศน.อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย โครงการหนังสือสามัญประจำบ้าน สำนักงาน กศน. จังหวัดเลย พ.ศ.2553